Giảo cổ lam là một loại thảo dược được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền Việt Nam và Đông y. Thực tế, việc sử dụng giảo cổ lam đã có từ rất lâu, khi mà các bài thuốc Đông y cổ xưa đã ghi chép rõ ràng về tính năng và công hiệu của vị thuốc này. Tuy nhiên, hiện nay vẫn có nhiều thắc mắc như uống nhiều giảo cổ lam có sao không, có tác dụng gì. Vì vậy, bài viết sau đây FADO sẽ giúp bạn đọc giải đáp chính xác thắc mắc trên nhé.
Xem thêm: Uống nước ép bí đỏ sống có tốt không? Lợi ích là gì?
Giảo cổ lam là cây gì?
Giảo cổ lam là loài cây thân thảo, lá kép lẻ, mọc hoang ở các vùng núi cao, ôn đới và nhiệt đới của châu Á. Cây giảo cổ lam thường phân bố rộng rãi ở các khu vực miền núi Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản. Đặc điểm nhận dạng cây giảo cổ lam:
- Thân cây: Thân cây mảnh, phân nhánh, leo leo, có lông tơ mịn.
- Lá cây: Lá kép lẻ, có 5-7 lá nhỏ, hình bầu dục hoặc hình trứng, răng cưa ở mép lá, mặt trên lá có lông tơ mịn, mặt dưới lá trơn.
- Hoa cây: Hoa nhỏ, mọc thành chùm ở nách lá và ở đầu cành, màu trắng hoặc xanh nhợt.
- Quả cây: Quả nang, có 2-3 hạt, khi chín chuyển sang màu đen.
- Rễ cây: Rễ dài, dẹt, có nhiều sợi, màu trắng hoặc vàng.
Cây giảo cổ lam có thể mọc hoang ở các vùng núi cao, nhưng nay cũng đã được trồng ở nhiều địa phương khác nhau. Vì vậy, cây giảo cổ lam không chỉ là một loại cây dược liệu quan trọng, mà còn là nguồn nguyên liệu quý giá cho các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và làm đẹp.
Tác dụng của giảo cổ lam là gì?
Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, giảo cổ lam chứa hàm lượng chất saponin và polysaccharide rất cao, đây chính là những thành phần quan trọng tạo nên tác dụng dược lý đa dạng của vị thuốc này. Cụ thể, giảo cổ lam có những tác dụng sau:
Tác dụng điều hòa đường huyết
Một trong những tác dụng nổi bật nhất của giảo cổ lam là khả năng điều hòa và ổn định lượng đường trong máu. Các nghiên cứu trên thế giới đã chỉ ra rằng, giảo cổ lam có thể:
- Kích thích tiết insulin từ tuyến tụy, giúp tăng sử dụng glucose ở các mô để điều chỉnh lượng đường trong máu.
- Ức chế enzyme alpha-amylase và alpha-glucosidase, làm chậm quá trình tiêu hóa và hấp thu đường, từ đó hạn chế sự tăng cao đột ngột của đường huyết sau khi ăn.
- Kích thích sự tổng hợp glycogen và ức chế sự phân hủy glycogen, giúp duy trì lượng glucose ổn định.
Nhờ vào những tác dụng này, giảo cổ lam được xem là một loại thảo dược hữu hiệu trong việc kiểm soát và điều trị bệnh tiểu đường týp 2.
Tác dụng chống oxy hóa và bảo vệ tế bào
Giảo cổ lam chứa nhiều chất chống oxy hóa mạnh như saponin, flavonoid, polysaccharide… Những chất này có khả năng trung hòa các gốc tự do, ngăn chặn quá trình oxy hóa tế bào, qua đó bảo vệ cơ thể khỏi các tác hại của stress oxy hóa.
Ngoài ra, các hợp chất trong giảo cổ lam còn có khả năng kích thích sản sinh một số enzyme chống oxy hóa nội sinh như superoxide dismutase (SOD), catalase, glutathione peroxidase… Nhờ vậy mà giảo cổ lam có tác dụng bảo vệ các tế bào, các cơ quan quan trọng như gan, thận, tim mạch khỏi bị tổn thương do quá trình oxy hóa.
Tác dụng chống viêm và giảm đau
Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, giảo cổ lam có tác dụng ức chế các enzyme liên quan đến quá trình viêm như COX-2, LOX… Nhờ đó, giảo cổ lam có khả năng giảm các triệu chứng viêm và đau do các bệnh lý như viêm khớp, đau nhức cơ, đau đầu…
Đặc biệt, khi sử dụng giảo cổ lam kết hợp với các bài thuốc Đông y khác, tác dụng chống viêm và giảm đau sẽ càng được phát huy. Vì vậy, giảo cổ lam được ứng dụng khá rộng rãi trong việc điều trị các bệnh lý viêm mãn tính.
Tác dụng bảo vệ gan
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh được khả năng bảo vệ gan của giảo cổ lam. Cụ thể, các hợp chất như saponin, polysaccharide, flavonoid… trong giảo cổ lam có tác dụng:
- Ức chế quá trình oxy hóa tế bào gan, ngăn ngừa tổn thương gan do các gốc tự do.
- Kích thích sản sinh enzyme giải độc, tăng cường chức năng gan.
- Ức chế sự tích lũy mỡ trong gan, hạn chế tình trạng gan nhiễm mỡ.
- Bảo vệ gan khỏi các tác hại của các độc tố như rượu, thuốc, vi khuẩn…
Nhờ vào những tác dụng này, giảo cổ lam được ứng dụng rộng rãi trong các bài thuốc Đông y để điều trị các bệnh lý về gan như viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ…
Tác dụng chống ung thư
Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã chỉ ra rằng, giảo cổ lam có hoạt tính chống ung thư rất đáng kể. Các hợp chất như saponin, polysaccharide, flavonoid… trong giảo cổ lam có khả năng ức chế sự phát triển và di căn của các tế bào ung thư, đồng thời kích thích sự chết của tế bào ung thư thông qua cơ chế gây độc tế bào và điều hòa miễn dịch.
Ngoài ra, các chất chống oxy hóa trong giảo cổ lam còn có tác dụng bảo vệ các tế bào lành khỏi bị tổn thương do các gốc tự do, từ đó ngăn ngừa quá trình ung thư hóa. Chính vì vậy, giảo cổ lam đang được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi trong việc phòng ngừa và hỗ trợ điều trị một số loại ung thư.
Tác dụng cải thiện chức năng não
Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, giảo cổ lam có khả năng cải thiện chức năng nhận thức, tăng cường trí nhớ và chống lão hóa não. Điều này là do các hợp chất như saponin, polysaccharide, flavonoid… trong giảo cổ lam có tác dụng:
- Kích thích sản sinh các yếu tố tăng trưởng thần kinh, thúc đẩy sự hình thành và phát triển của các tế bào thần kinh.
- Ức chế sự tích lũy protein beta amyloid, ngăn ngừa sự hình thành những mảng bám gây ra chứng mất trí nhớ.
- Tăng cường lưu thông máu nuôi dưỡng não, cải thiện khả năng tiếp nhận và xử lý thông tin của não bộ.
- Tăng cường hoạt động của các enzyme chống oxy hóa, bảo vệ tế bào thần kinh khỏi bị tổn thương do stress oxy hóa.
Nhờ vào những tác dụng trên, giảo cổ lam được xem là một vị thuốc hữu hiệu trong việc phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các bệnh lý về thần kinh như Alzheimer, Parkinson, trầm cảm, mất trí nhớ…
Xem thêm: Uống nước lá sa kê có tác dụng gì? có tốt không? cách nấu ra sao?
Uống nhiều giảo cổ lam có sao không?
Giảo cổ lam là một loại thảo dược an toàn và ít có tác dụng phụ, tuy nhiên việc sử dụng quá nhiều cũng có thể dẫn đến một số tác dụng không mong muốn, đặc biệt là đối với một số đối tượng dễ bị ảnh hưởng. Cụ thể như sau:
- Rối loạn tiêu hóa: Sử dụng quá nhiều giảo cổ lam có thể gây ra các triệu chứng như buồn nôn, ợ hơi, tiêu chảy do kích thích quá mạnh đường tiêu hóa.
- Tăng nguy cơ chảy máu: Giảo cổ lam có tác dụng làm chậm thời gian đông máu, vì vậy việc sử dụng với liều lượng quá cao có thể làm tăng nguy cơ chảy máu, đặc biệt là đối với những người đang dùng thuốc chống đông máu.
- Rối loạn nội tiết: Trong một số trường hợp, việc uống quá nhiều giảo cổ lam có thể gây ra các rối loạn về nội tiết như tăng tiết prolactin, ảnh hưởng đến chức năng sinh sản.
Mặc dù giảo cổ lam mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng việc tiêu thụ quá nhiều có thể dẫn đến một số tác động không mong muốn. Để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của bạn, hãy luôn tuân thủ liều lượng khuyến nghị và theo dõi sức khỏe của bản thân. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy nhanh chóng tìm kiếm sự tư vấn từ chuyên gia y tế.
Đối tượng nên và không nên dùng dược liệu giảo cổ lam
Như đã đề cập ở trên, việc sử dụng giảo cổ lam cần được thực hiện một cách thận trọng, đặc biệt là với một số đối tượng dễ bị ảnh hưởng. Cụ thể:
Đối tượng nên dùng giảo cổ lam
- Người bị bệnh tiểu đường: Giảo cổ lam có tác dụng điều hòa và ổn định lượng đường trong máu, do đó rất phù hợp cho những người mắc bệnh tiểu đường. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các hợp chất có trong giảo cổ lam giúp tăng cường khả năng nhạy cảm với insulin, từ đó hỗ trợ kiểm soát lượng đường huyết một cách hiệu quả hơn. Việc sử dụng giảo cổ lam không chỉ giúp giảm lượng glucose trong máu mà còn góp phần làm giảm nguy cơ biến chứng liên quan đến bệnh tiểu đường.
- Người có vấn đề về gan: Giảo cổ lam đã được biết đến như một vị thuốc quý trong việc bảo vệ và cải thiện chức năng gan. Những người mắc các bệnh lý liên quan đến gan như gan nhiễm mỡ, viêm gan hay xơ gan có thể nhận thấy sự cải thiện đáng kể khi bổ sung giảo cổ lam vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày. Các hoạt chất trong giảo cổ lam giúp loại bỏ độc tố và giảm tình trạng viêm nhiễm trong gan, mang lại tác động tích cực đến sức khỏe gan.
- Người muốn nâng cao sức đề kháng: Trong bối cảnh môi trường ô nhiễm và các bệnh tật đang gia tăng, việc tăng cường sức đề kháng trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Giảo cổ lam chứa nhiều chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp cơ thể chống lại vi khuẩn, virus và các yếu tố gây hại khác. Chính vì vậy, những người muốn có một hệ miễn dịch khỏe mạnh có thể xem xét sử dụng giảo cổ lam như một phần trong lối sống lành mạnh của mình.
Đối tượng không nên dùng giảo cổ lam
- Phụ nữ có thai và cho con bú: Hiện tại, chưa có đủ thông tin khoa học về tác động của giảo cổ lam đối với phụ nữ mang thai và đang cho con bú. Dù giảo cổ lam được coi là an toàn cho hầu hết mọi người, nhưng để đảm bảo sức khỏe cho mẹ và bé, tốt nhất là nên tránh xa hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Người bị rối loạn đông máu: Như đã đề cập ở trên, giảo cổ lam có thể làm tăng nguy cơ chảy máu. Do đó, những người mắc các rối loạn đông máu hoặc đang dùng thuốc chống đông nên thận trọng. Họ nên hỏi ý kiến bác sĩ để có những quyết định đúng đắn về việc sử dụng giảo cổ lam trong quá trình điều trị.
- Trẻ em: Với trẻ em, cần phải thận trọng hơn nữa. Hiện chưa có nhiều nghiên cứu chỉ rõ mức độ an toàn của giảo cổ lam cho trẻ nhỏ. Bởi vậy, nếu không có sự chỉ dẫn từ bác sĩ, cha mẹ nên hạn chế cho trẻ sử dụng giảo cổ lam trong bất kỳ hình thức nào.
Xem thêm: Uống nước lá hẹ tươi có tác dụng gì? bao nhiêu mỗi ngày là đủ?
Những lưu ý khi sử dụng dược liệu giảo cổ lam
Khi quyết định thêm giảo cổ lam vào chế độ ăn uống hoặc liệu trình điều trị của mình, có một số lưu ý quan trọng mà bạn nên ghi nhớ:
Nên tư vấn trước khi sử dụng
Dù giảo cổ lam là một sản phẩm tự nhiên và an toàn cho nhiều người, nhưng để đạt hiệu quả tốt nhất, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi bắt đầu sử dụng. Họ sẽ giúp bạn xác định liều lượng phù hợp cũng như thời gian dùng để tránh bất kỳ phản ứng không mong muốn nào.
Chọn nguồn gốc sản phẩm uy tín
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại giảo cổ lam được bán dưới dạng viên nang, trà, hoặc chiết xuất. Điều quan trọng là bạn nên lựa chọn những sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo không chứa hóa chất độc hại hoặc tạp chất. Không nên mua những sản phẩm không rõ nguồn gốc, vì chúng có thể không mang lại lợi ích tối ưu hoặc thậm chí gây hại cho sức khỏe.
Sử dụng đúng liều lượng
Việc sử dụng giảo cổ lam cần tuân thủ đúng liều lượng được khuyến cáo. Ngay cả khi giảo cổ lam có nhiều lợi ích sức khỏe, sử dụng quá mức có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn. Hãy bắt đầu với một liều thấp và theo dõi cơ thể của bạn để đánh giá phản ứng, sau đó có thể điều chỉnh liều lượng nếu cần.
Kết hợp với chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh
Giảo cổ lam không phải là phép màu giúp bạn khỏi bệnh một cách tức thì. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, hãy kết hợp sử dụng giảo cổ lam với một chế độ ăn uống lành mạnh, nghỉ ngơi đầy đủ và tập thể dục thường xuyên. Việc duy trì một lối sống chủ động và cân bằng sẽ giúp bạn tận dụng tối đa các lợi ích của giảo cổ lam đồng thời bảo vệ sức khỏe tổng thể.
Giảo cổ lam là một loại dược liệu quý giá, sở hữu nhiều tác dụng mạnh mẽ đối với sức khỏe con người. Từ việc hỗ trợ chức năng gan, cải thiện miễn dịch, đến khả năng chống ung thư và nâng cao sức đề kháng, giảo cổ lam đã chứng minh được vai trò quan trọng của mình trong nền y học cổ truyền và hiện đại. Tuy nhiên, như bất kỳ loại thực phẩm chức năng nào khác, việc sử dụng giảo cổ lam cũng cần được thực hiện một cách thận trọng và có hiểu biết. Bạn nên tìm kiếm lời khuyên từ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi đưa giảo cổ lam vào chế độ chăm sóc sức khỏe của mình để đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu.